Bektaşiliğin Doğuşu

_{Hacı Bektaş Veli'den Balım Sultan'a}

Rıza Yıldırım

“Yeniçeri Ocağı'nın Osmanlı Devlet sistemindeki merkezî yeri gözönüne alınırsa, Bektaşi Tarikatı ve Osmanlı Devleti arasında nekadar yakın ve güçlü bir bağ bulunduğu anlaşılacaktır. Öte yandan,Bektaşilik, paradoksal bir şekilde, Osmanlı dinî-siyasal kültürününçevresine itilmiş unsurların toparlandığı bir şemsiye kimlik işlevigörüyordu. (…) Birbirine taban tabana zıt görünen bu iki işlev aynıtarikatta nasıl bir araya geldi? Bektaşi Tarikatı, bir yandan Osmanlısisteminin dışladığı gayrimüteşerri [şeriat dışı] derviş dindarlığınınbirleşme ve kaynaşma platformu haline gelirken diğer yandan nasılsistemin çekirdeği olan Yeniçeri ordusunun resmî tarikatı olabildi?”Bektaşi Tarikatı'nın, Hacı Bektaş'tan başlayıp Balım Sultan'a kadaruzanan yaklaşık iki yüz elli yıllık oluşum serüvenini anlatan bir kitap...

“Bektaşi Yolu'nun kurucuları olan Abdal Musa, Kızıldeli ve tabii HacıBektaş Veli'nin tarihsel kişilikleri ve hikâyeleri etrafında anlatılansöylenceler... Anadolu'da Hacı Bektaş Dergâhı, Rumeli'nde KızıldeliDergâhı, Rum Abdalları ve Çelebi Ailesi arasındaki karmaşık ilişkiler...

Balım Sultan ve Tarikat'ın kuruluşu...Tarikatın kapatılmasındansonraki gelişmeler; Kızılbaşlar'ın Hacı Bektaş Ocağı'na bağlanması ve“Tarık-Pençe” ayrışması...Rıza Yıldırım, Alevilik tarihi üzerine incelemelerinin bu halkasında,Bektaşiliğin tarihsel oluşumuna ve tasavvur dünyasına ışık tuttuğu gibi,genel olarak Ortaçağ Anadolusu'nda dinî hayat hakkında son derececanlı bir tablo çiziyor.