Moskova-Ankara-Londra Üçgeninde atraİştirakiyuncular, Komünistler ve Paşa Hazretleri

Emel Akal

Topu topu bir yıllık bir zaman dilimi: 1920 ilkbaharından, 1921 ilkbaharına kadar... Bu kısa sürede, bu dar zamanda, "Yeni Türkiye"nin iç politik sahnesi, Londra'nın ve Moskova'nın etkileri altında nasıl biçimlendi? Emel Akal'ın kılı kırk yaran araştırması bu soruya ışık tutuyor. Ankara'da bir istiklal harbi yürüten ve kendini dünyaya kabul ettirmeye çalışan Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti... Moskova'da emperyalist merkezlerin ve devrim karşıtı güçlerin baskısı altında bunalan Bolşevik liderliği... Ankara ile Moskova bu şartlarda yakınlaşırken, Anadolu'da saman alevi gibi yayılan Bolşevik sempatisi... Oluşum halindeki Türkiye Komünist Partisi, popülistsosyalist Halk İştirakiyun Fırkası ve diğer solcuların faaliyetleri... Mustafa Kemal Paşa ve çevresinin, sol akımın etkileriyle, Enver Paşa'nın girişimleriyle, Meclis'teki muhafazakâr kanatla ve tabii Moskova ve Londra'yla arasındaki mücadele-uzlaşma gelgitleri içinde iktidarını pekiştirme süreci... TKP önderi Mustafa Suphi'yle arkadaşlarının öldürülmesi ve Meclis'te ciddi bir güç haline gelmiş olan Halk İştirakiyun Fırkası'nın tasfiyesi, bu sürecin hazin zirvesidir. İştirakiyuncular, Komünistler ve Paşa Hazretleri'ni bir siyasi polisiye heyecanıyla okuyabilirsiniz. Olayların gerçek olduğunu bilmek kaydıyla...