Bir Zamanlar Anadolu'da

Nuri Bilge Ceylan

“Bir Zamanlar Anadolu'da'yı ilk izleyişimde hatalı bir şekilde vardığım ilk sonuç, yönetmenin gündüz bölümüyle, bir şekilde gecenin gizemlerinin foyasını meydana çıkarmaya yeltenecek olduğuydu. Fakat filmi ikinci kez izleyince fark ettim ki, ilk izleyişimde gece sekansının saf şiir olarak algıladığım o ilk dakikaları, aslında epey açıklayıcı bilgi içeriyormuş –ve bu yüzden de belki ilk başta düşündüğümden daha az gizemliymiş. Öte yandan ‘gerekli değil mi acaba' diye şüphelendiğim gündüz bölümü ikinci izleyişte kendine has birtakım hediyeler ve yeni belirsizlikler ortaya koydu. Başka deyişle ‘ayrıştırma', başta düşündüğüm kadar keskin değilmiş; karşıtlıklar, film boyunca iç içe geçmiş durumdaymış. ‘Aşkın bir uyum'un fevkalade bir sinemasal ifadesi bu. İkinci kez izlemem gerekmiş olsa da söylemekten mutluluk duyuyorum ki, Bir Zamanlar Anadolu'da'nın tamamı, parçalarından çok daha muazzam…”

Mike Hertenstein, The Other Journal

Elinizde tuttuğunuz senaryo ile ortaya çıkan film arasında ister istemez, belki sadece meraklısının görebileceği epey bir farklılık var. Çünkü Nuri Bilge Ceylan çekim ve hatta kurgu sırasında senaryoyu ve diyalogları epey değiştiriyor. İyi çalışmadığını düşündüğü her sahneyi v diyaloğu tekrar tekrar yeniden yazarak ahengi, bütünlüğü ve hayat duygusunu artırmaya çalışıyor. Film yapmak denen şeyin doğasında var olan kaçınılmaz süreçlerden biri belki de bu. Ama yine de çekim için nasıl bir metin ile yola çıkıldığı, nerelerden nerelere gelindiği net olarak görülebilsin, film yapmanın cilveli ve oyuncaklı yapısı açıkça anlaşılabilsin diye, daha önce de yaptığımız gibi, senaryonun çekime başlanmadan önceki o ilk, orijinal halini hiçbir yerine dokunmadan aynen yayınlamayı uygun gördük.

Kitapta ayrıca, film hakkında yurtiçi ve yurtdışında yazılan sayısız yazılardan bir seçki, söyleşiler ve yönetmenin kurgu sırasında tuttuğu günlükleri de içeren geniş bir derleme sunuyoruz.