Şeyhülislamı Ebussuud Efendi Fetvaları

_{Kanuni Devrinde Osmanlı Hayatı}

Ertuğrul Düzdağ

Fetvalar, halkın, zamanın aydınları olan âlimler zümresine, günlük hayatlarındaki özel veya genel davranışların din bakımından doğru olup olmadığını ve doğru değilse nasıl olması gerektiğini sordukları "suallerle bunlara verilen "cevaplardan meydana gelmiş kısa metinlerdir. Fetvaların makbul tutulan ve resmiyet kazananları, "müftü" ve daha üst makamdaki "şeyhülislâmlara ait olanlarıdır. Dihine samimiyetle inanan ve onun gereklerine göre hareket etmek isteyen; insanlar görmese bile aykırı davranışlar için âhirette muhakkak ceza çekileceğinden emin bulunan mü'minler, ufak büyük, mahrem veya genel, şahsına veya toplum hayatına dair her konuyu sorma ihtiyacını duymuşlardır.

Çalışmamızda milletimizin, en yüksek dinî şuur ve hayat seviyesinde bulunduğu ka^ul olunan. Sultan Kanunî Süleyman zamanında yaşanan günlük hayatın özelliklerini, devrin büyük şeyhülislâmı Ebussuud Efendi'nin fetvaları vasıtasıyla tesbit etmeyi hedef aldık. Bunun için kendisinin, yazma "fetâvâ" kitaplarında bulunan on binden fazla fetvası okunarak tarandı. İçlerinden, o günün hayat tarzından ipuçları veren, yaşayışından sahneler ve davranış örnekleri gösteren, giyimden, yiyimden, tarihî şahıs ve vak'alardan bahseden bin tanesi seçilerek, konularına göre yüz sekiz bölümde toplandı. Ayrıca "fetva kurumu"na açıklık getirecek bir "giriş" ile gerekli "lügatçe" ve "indeks" de kitaba eklendi..