Biraz da Ben Konuşayım

Rıza Tevfik Bölükbaşı

Rıza Tevfik, yakın tarihimizin en ilginç kişiliklerinden biridir. 2. Meşrutiyet devrinde sivrilmiş bir politika adamı, şair ve filozoftur. 2. Meşrutiyet'in ilan edildiği günlerde İstanbul halkına günlerce hürriyet hakkında nutuklar atmış, İttihad ve Terakki Fırkası'nın Edirne mebusu olarak Meclis'e girmişti. Pervasız hareketleri ve görüş ayrılıkları yüzünden bir süre sonra parti ve partili arkadaşlarıyla yolları ayrıldı. 1912'de Meclis-i Mebusan'ın feshinden sonra politikadan uzaklaştı. 1918'de, Tevfik Paşa kabinesinde Maarif Nazırı sıfatıyla yeniden politikaya döndü. Damat Ferid Paşa kabinesinde iki defa Şûra-yı Devlet reisliği yaptı. Osmanlı Devleti'ni fiilen ortadan kaldıran Sevr Antlaşması'nı imzalayan heyette yer aldı. Milli Mücadele'yi yürüten kadrolarla görüş ayrılıkları yüzünden bu mücadeleye muhalif bir tavır takındı. Arkadaşı Ali Kemal'in trajik ölümünden sonra 1922 Kasımı'nda Türkiye'den ayrıldı. Sevr'i imzalamış oluşu, 1924'te "150'likler" listesine dahil edilmesinde rol oynadı. Elinizdeki kitapta Rıza Tevfik, başta Sevr olmak üzere II. Abdülhamid, 2. Meşrutiyet ve Mütareke dönemlerinde içinde yaşadığı, doğrudan ya da dolaylı olarak karıştığı siyasi nitelikli olayları anlatıyor. Yazarın yer yer bizzat kendisiyle, 80 yıllık hayatıyla, doğru veya yanlış yaptıklarıyla, yapamadıklarıyla bir tür hesaplaşması niteliğindeki bu hatırat, çok büyük eksik gedikler ve çarpıtmalarla malul yakın tarihimiz için önemli bir "birinci elden" belgedir.