Bir Anadolu Hümanisti Mevlana

Radi Fiş

Mevlâna, Yunanistan'dan İran ve Hindistan'a uzanan muaz­zam bir coğrafyayı kapsayan çok renkli bir düşünce dünya­sının yaratılarını diyalektik biçimde özümsemiş hümanist bir Doğulu bilgedir. Ne var ki, yedi yüzyıl boyunca, fikirleri ve şiirlerindeki bu hümanist-isyancı öz, resmî din ideolojilerinin damgasını taşıyan yorumlarla gözlerden gizlenmiştir. Gerçekte Mevlâna, “İnsan yüreğinin mucizeleri”nden başka bir mucizeye inanmamış; dogmaların boyunduruğuna karşı, insan ruhunun özgürlüğünü öne çıkarmıştır. Dinsel çelişkile­rin en yüksek olduğu Haçlı Seferleri döneminde din, dil, ırk ayrımı gözetmeksizin bütün insanların eşit olduğunu, insanın yüceliğini savunmuştur.

Radi Fiş, Ben de Halimce Bedreddinem romanında Bedred­din'i anlattığı gibi bu kitabında da tarihsel hakikate bağlı ka­larak Mevlâna'nın hayatını roman kurgusu içinde sunuyor. Yir­mi yıllık bir çalışmanın ürünü olan kitapta, insancıl, eşitlikçi ve özgürlükçü gerçek Mevlâna anlatılıyor.