Mübadele - İnsan ve Mekan Yüzüyle

_{1923'den Bugüne Zorunlu Göç}

İhsan Tevfik

Türklerin "Mübadele", Rumların "Andalayi" diye adlandırdığı, karşılıklı yaklaşık iki milyon insanın hayatını etkileyen göç hareketi, dünya tarihinin devletlerarası bir anlaşmayla gerçekleştirilen en büyük nüfus değişim hareketlerinden biridir. Asırlardır ata yurtlarında yaşayan insanların çok kısa bir süre içerisinde değiş-tokuşa tabi tutulması, belleklerde acı izler bırakmıştır. Mübadele kitabında, Mübadele'den önceki göçlere, özellikle 93 Harbi ve Balkan Harbi'nden sonraki göçlere de değinildikten sonra, Lozan Mübadelesi'ne ek olarak imzalanan 30 Ocak 1923 tarihli Mübadele Sözleşmesi odağında gelişen bütün olaylar ele alınıyor.

Mübadele Sözleşmesi'nin imzalanmasından bu yana (1923-2014) 91 yıl geçti. Mübadele topraklarında doğanların çoğu öldü, bugün çok azı hayatta. Osmanlı ve Cumhuriyet arşivleri başta olmak üzere pek çok yazılı ve sözlü kaynağa dayanan elinizdeki kitap, toplumsal hafızada önemli kopmalara neden olan Mübadele'nin her iki yakadaki etkilerini tarihsel süreciyle birlikte, istatistiklerle ve insan boyutuyla ele alıyor.