İnsan Doğası Sosyal Düzen ve Değişim

_{David Hum'un Sosyal ve Siyasal Felsefesi}

Melih Yürüşen

David Hume Türkiye'de üniversitelerin felsefe bölümlerinde kısıtlı olarak, o da daha ziyade bilgi teorisi üzerinden, anlatılır, okutulur. Oysa Hume'un akıl, toplum ve siyaset yaklaşımı insanlık tarihindeki en güçlü teorilerdendir. Hume, siyaset felsefesine, önemi gittikçe daha fazla anlaşılan büyük katkılar yapmıştır. O kadar ki, Hume'un liberal düşünce geleneği içindeki güçlü bir ekolün kurucusu olduğunu söylemek abartı sayılamaz. David Hume İskoç Aydınlanması'nın ve klâsik liberal düşünce akımının, eğer en önemli ismi değilse, en önemli isimleri arasındadır. Hume sayesinde bireyselliği önemseyen bir insan tabiatından toplumun nasıl doğabildiğini, aklın niçin tek başına beşerî düzenin temeli olamayacağını, deneme ve yanılma, gözleme ve taklit etme yoluyla ilerlemenin anlamını ve önemini öğreniyoruz.

Melih Yürüşen'in bu kapsamlı çalışması şimdiye kadar ülkemizde Hume hakkında hazırlanan en önemli çalışma. Hem Hume'u seven ve takip edenlerin hem de siyasal ve sosyal felsefeyle genel olarak ilgilenenlerin mutlaka elinin altında bulundurması gereken bir eser. Üstelik, daha geniş ve zengin bir fikir âlemine girişin sonuna kadar açık kapısı. Bu kitap dikkatle ve tekrar tekrar okunmalı.