Lila Ahlakın Sorgulanması

Robert M. Pirsig

İlk kitabı Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı'nda Robert Pirsig, ovalar ve bataklıklardan başlayıp dağların doruklarından aşarak denize kadar uzanan motosiklet yolculuğunu aklın, akılcılık geleneğinin ve bu geleneğe bağlı değerlerin sorgulandığı bir felsefi şölene dönüştürmüştü. Lila'da ise şölen kaldığı yerden, denizden devam ediyor. Yazar, bir başına denize yelken açıp yeni kitabını yazmayı umarken zoraki bir yol arkadaşı katılıyor yanına: Lila. Ve en akıl almaz dörtlü olan deniz, felsefe, cinsellik ve delilik üzerine bir yolculuk başlıyor... Lila, yine bir yalnızın, bir düşünce isyancısının kitabı; asırlık otoritelerin kibrinden de, akademik gösteriş ve sahtelikten de bıkmış, düşüncenin derinliklerine dalmayı seven, duyarlı, gözlemci bir ruhun yolculuk notları...

Filozof-yazar Phaedrus, yelkenli teknesiyle Amerika kıyılarında ilerlerken Kızılderili ayinlerinden Hint felsefesine, Viktoryen ve Püriten ahlâk anlayışına kadar uzanarak kaynağa doğru bir yolculuğa çıkar. Bu yolculukta, sözcüklerin, kavramların, değerlerin kaynağını, kaynak birliğini keşfederken, özne-nesne, Statik ve Dinamik Nitelik karşıtlıklarını ve birliklerini de sorgular ve Nitelik Metafiziğini bir felsefi sistem halinde oturtur. Öte yandan yol arkadaşı Lila, geçmişinden taşıdığı acının ve nefretin yüküyle, çaresizce bir çırpınışa dönüşmüş cinselliğiyle deliliğe doğru ilerleyen kendi yolculuğuyla yazarın yaşamını bir kasırganın eşiğine getirecektir. Bu iki insanın ilişkisiyle yönlenen; kavramlar dünyasına yelken açarak günümüz insanının temel meselelerini irdeleyen; yaşamı, insanı ve özellikle ahlâkı sorgulayan sarsıcı bir felsefi arayışın öyküsüdür Lila.

Daha önce Phaedrus, metafiziği dağların doruklarına benzeterek “aklın yüce ülkesi” diye nitelemişti. Lila'da ise Nitelik Metafiziğini şu sözlerle açıklıyor: “Engin bir boşluk ve kutsal olan hiçbir şey yok.”

Asıl ürkütücü olanın dağların doruklarına tırmanmak değil, vadilere sıkışıp kalmak olduğunu bilenler, Pirsig'in önümüze açtığı bu enginliğe, kutsal olan bir şeyler bulma umuduna hiç yüz vermeden açılmaktan da keyif alacaklar...