Picasso

Bir tablo, başlangıçta sizin beğeninizle bağdaşmayabilir, bir süre sonra ise, size artık o kadar yabancı görünmemekle kalmaz ondaki ayrıksı yönü bulup çıkarmak, sizi şaşırtabilir de... Çocuk, annesinin resmine bakar; onda, başkalarında bulamadığı çok farklı bir özelliği görür. Bu özellik, o kişinin iç yapısına ilişkin değildir, daha çok dış çizgilerden ve bütünlükten söz ediyorum burada. Çocuk, annesinin yüzünü çok yakından görür. Gördüğü, baktığının bir bölümüdür; geri kalanı ise tanımakla yetinir. Picasso'nun resim dili için de, durum farklı değildir: O da insan çehrelerinde, bir çocuğun, annesinin çehresinde tanıdığı çizgileri yansıtır. Baş ve bedenler içinde aynı şey söz konusudur. Picasso resimlerinde, kendi algılama biçimini dışa vurmaya çalışıyordu; sıradan bir iş değildi bu. Çünkü kimi zenci maskları dışında, görünür nesneleri, yalnız bilinen şeyler olarak değil, belli bir görüş açısından bakılmadığında, göze çarpan objeler olarak yansıtma girişiminde bulunmuyordu kimse. Gerçekte, çoğu zaman görünen, bedenimizin yalnızca bir bölümüdür. Geriye kalan öteki bölümü, ya bir şapka veya giysiyle ya da ışık ve gölgeyle gizlenmiştir. Herkes, göremediği bu parçaları, belleğinde kalan izlenimlerle bütünleştirmekten yanadır. Ama picasso, gözlerden birini görüyorsa, görmediği öteki göz, onun için yoktur.

Bir ressam, hele bir İspanyol ressam olarak, bu tutumunda haklıdır Picasso. Görünen, salt görülenle sınırlı ise, geri kalan, bellekte yer etmiş olanlarla tamamlanır; ressamlar ise, genellikle ne böyle bir bütünleştirmeye yönelirler, ne de belleklerinde yer etmiş olanla yetinirler. Yalnız görünür nesnelere göre resim yaparlar. Picasso'nun kübizmi, görünür nesnelerden yola çıkar; sonuç ise, salt onun için değil, başkaları için de şaşırtıcı olur.
(Kitap Arkası)