Ermeni Devrimci Hareketi'nde Milliyetçilik ve Sosyalizm

_{1887 - 1912}

Anaide Ter Minassian

Rus İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu toprakları arasında dağınık bir nüfus oluşturan Ermeni toplumu 19. yüzyıl sonunda nasıl politize olmuştu? Anaide Ter Minassian, Ermeni Devrimci Hareketi'nde 1887-1912 arasında yaşanan siyasi dönüşümlere, fikir hareketlerine ve bu fikirlerin taşıyıcısı olan politik bireylere bakarak bu sorunun cevabını araştırıyor. Hınçaklardan Taşnak Partisi'ne, fedayilerden Bolşevik Ermenilere uzanan kapsamlı bir değerlendirmeyle, Ermeni devrimci hareketinin milliyetçilik ve sosyalizm aracılığıyla siyasal sorunlara bulduğu cevapların toplumsal karşılıklarını inceliyor. Minassian, Rusya'da 1905 devrimine, Osmanlı'da II. Meşrutiyet'in ilanına (1908) denk gelen süreçlerde Ermeni devrimci hareketinin geçirdiği dönüşümleri, hareketin kendi tarihindeki tartışmaları da hesaba katan bir bakışla yorumluyor. Mete Tunçay'ın metne dahil ettiği II. Meşrutiyet dönemine ait bir beyanname ve program ise, konunun önemini gözler önüne seriyor.